James Ensor

James Ensor (1860-1949) is een pionier van het modernisme in België.

Oeuvre

Van James Ensor zijn ongeveer 850 schilderijen bekend. In technisch, iconografisch en stilistisch opzicht is Ensors geschilderd oeuvre uitzonderlijk divers.

Voor 1887 schildert Ensor vaak zeer informele, geraffineerde realistische studies, zeegezichten, landschappen, stillevens en moderne genretaferelen. Hieronder bevinden zich enkele onbetwistbare meesterwerken zoals Russische muziek (1881), De oestereetster (1882) of het Portret van Willy Finch (1882). In 1887 kiest Ensor voor een groteske of satirische uitbeelding van motieven waarvoor hij inspiratie zoekt in de bijbel, de literatuur, de geschiedenis, het eigentijdse maatschappelijke en artistieke leven, zijn persoonlijk leven, de wereld van het carnaval, de commedia dell'arte en het ballet. Hij doet dit in een contrastrijk en fel coloriet, nu eens in een expressieve, dan weer dan weer in een naïeve vormgeving. Hij schildert nog maar een handvol belangrijke landschappen. Maar zijn hele leven lang schildert Ensor een groot aantal stillevens. Door de introductie van maskers, maar ook door een suggestieve combinatie van triviale objecten, krijgen deze stillevens een dubbelzinnig karakter.

James Ensor, De intrede van Christus in Jeruzalem, 1885, MSK Gent, tekening, 1528 mm x 2081 mm x 28 mm, inv. 1963-E - CC0

Schilderen en tekenen stonden voor Ensor op gelijke hoogte. Dat blijkt onder meer uit het feit dat Ensor voor tentoonstellingen ook tekeningen als volwaardige kunstwerken inzond. Sommige van zijn tekeningen zijn uitgevoerd op groot formaat waardoor ze nog meer gaan concurreren met de schilderijen.

James Ensor, Duivels die mij sarren, MSK Gent, 1998-B92 - CC0

De studie van het licht was een van de centrale onderwerpen in het artistieke debat op het eind van de 19de eeuw. Ook James Ensor gaat licht en donker obsessioneel analyseren. Deze studie leidt tot de realisatie van zijn eerste etsen. In zijn landschappen en stadsgezichten legt hij zich toe op een correcte weergave van de sfeer. In een aantal andere composities laat hij daarentegen fantasie en maatschappijkritiek centraal staan.

James Ensor, foto — foto James Ensor, Mu.ZEE - Unknown Rightsholder

Biografie

De website James Ensor beschrijft de levensloop van James Ensor en bespreekt James Ensor als schilder, als tekenaar, graficus, musicus en schrijver. Het biedt ook een inkijk in fotomateriaal uit archieven en musea.

Lees meer over leven en werk van James Ensor

Collectie

De Ensor-collecties van KMSKA, MSK Gent, Musea Brugge, Mu.ZEE en Museum Plantin-Moretus zijn raadpleegbaar op de website. Interesse in zeegezichten en landschappen? Of eerder een liefhebber van portretten? De zoekresultaten in de databank kunnen verder verfijnd worden aan de hand van trefwoorden.

Op welke manier zijn de zeer uitgebreide Ensor-collecties in de musea terechtgekomen? Gebeurde dat via aankoop, schenkingen of legaten? En welke werken werden rechtstreeks van Ensor gekocht? Op de website kan je in de rubriek 'Collectievorming' meer lezen over hoe de Ensor-collecties in de verschillende musea tot stand kwamen.

Ontdek de collectie

James Ensor, Ensor voor zijn schildersezel — CC0, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

James Ensor, De witte wolk — CC0, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

James Ensor, De kokette dood — CC0, foto Daniël De Kievith

James Ensor, Oude dame met maskers — CC0, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

James Ensor, Muziek in de Vlaanderenstraat — CC0, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

James Ensor, De baden in Oostende — CC0, beeld artinflanders.be, foto Dominique Provost

James Ensor, Geraamten twistend om een gehangene, 1891, KMSKA, olieverfschilderij, 74 cm x 59 cm, inv. 1857 - CC0, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

Thematische collectiepresentaties belichten het oeuvre van Ensor aan de hand van diverse perspectieven: interieurs, het skeletmotief, maskers, marines, stadsgezichten, stillevens, zelfportretten, humor, spelen met licht en Christus.

Verken de thema's

Ensor op de collectiewebsite

Op deze collectiewebsite kan je het oeuvre van Ensor uit de collecties van het KMSKA, MSK Gent, Musea Brugge en Mu.ZEE in hoge resolutie bekijken en downloaden voor eigen gebruik.

Bekijk het oeuvre in hoge resolutie

Verdieping

Ben je geïnteresseerd in het bronnenmateriaal dat over James Ensor beschikbaar is? In de rubriek 'Bronnen' leggen we links naar die musea, bewaarbibliotheken en archiefinstellingen die archiefmateriaal van en over de kunstenaar hebben verzameld en deze ook ontsluiten. We maken het onderscheid tussen het eigenlijke archief van Ensor, een aantal aanverwante archiefbestanden en relevante documentaire collecties.

Naar de bronnen

James Ensor, Het schilderend geraamte, KMSKA, 1896, Olie op paneel, 37,3 x 45,3 cm - CC0, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

Onderzoek

In en buiten Vlaanderen hebben een pak mensen zich verdiept in de figuur van James Ensor en zijn oeuvre. Op de website maak je kennis met een aantal van deze onderzoekers.

Hun webpublicaties brengen nieuwe inzichten in het oeuvre van de meester.

Meer Ensor

Het KMSKA maakte een mooie videoreeks over James Ensor. Bekijk hieronder de eerste aflevering. De volledige reeks is te bekijken op het YouTube-kanaal van het KMSKA.

Ensor in vogelvlucht. Aflevering 1. (KMSKA)

Geboeid door het oeuvre van James Ensor?

Bezoek de website 'James Ensor. Een online museum.'

Your browser doesn't meet the minimum requirements to view this website. The browsers below are compatible. If you do not have one of these browsers, click on the icon to download the preferred browser.

Google Chrome

Mozilla Firefox

Microsoft Edge