James Ensor | Stillevens (ingrediënten voor een maaltijd)

Het genre beantwoordt goed aan het gesloten karakter van de kunstenaar die zijn composities tot stand brengt vanuit de intimiteit van het burgerinterieur, overvol objecten en in halfdonker gehuld. In het begin gaat zijn aandacht vooral naar alledaagse motieven zoals groenten, bloemen, vlees en vis die samen met de schelpen en de oosterse objecten uit de winkel van zijn moeder het uitgangspunt vormen voor composities waarbij de kunstenaar essentieel begaan is met licht, vorm en kleur. Later tussen 1885 en 1888 verkent hij het stilleven enkel aan de hand van tekeningen en gaat hij vooral op zoek naar bizarre en barokke objecten die getuigen van veel zin voor fantasie. Met de realiteit als vertrekpunt laat hij zich leiden door een visueel en imaginair automatisme waarmee hij nieuwe droombeelden creëert.

Deze evolutie vertaalt hij naderhand in zijn schilderijen. Vanaf dat ogenblik benadert hij het stilleven enerzijds vanuit een traditionele opvatting waarbij hij de verschillende voorwerpen zoals chinoiserieën, barokke vazen, schelpen en maskers op een tafel schikt en hij vooral oog heeft voor kleur en vormnuancering. Anderzijds wordt het stilleven benaderd vanuit een theatrale visie waarbij hij de levenloze maskers, hoofddeksels, kostuums en muziekinstrumenten tot leven brengt door enscenering en zodoende op verdoken manier een boodschap brengt van eenzaamheid en vervreemding.

Tekst: Sabine Taevernier