Abstract modernisme

Het abstract modernisme in België is een fascinerend verhaal, en tegelijkertijd een periode in de kunst die weinig belicht is. Het belang van het abstract modernisme is nochtans bijzonder groot, aangezien de abstractie een van de grootste revoluties in de kunst is sinds de kunstproductie van de Vlaamse primitieven. Daarenboven kende het abstract modernisme in België een complexe ontwikkeling met heel wat zijsprongen en plotontwikkelingen.

Het abstract modernisme kent vele verschijningsvormen, maar altijd staan vorm, kleur of lijn centraal.

Laszlo Moholy-Nagy, Het Overzicht: half maandelijks tijdschrift (voor) kunst, letteren, mensheid (kaft), MSK Gent, inv. II-B-401-1925-05-06-kaft - © SABAM Belgium 2021

Het is zo dat de pioniers (van 1919 tot aan het interbellum) in hun eigen tijd niet de aandacht kregen die ze verdienden. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd het abstract modernisme dominant in België met kunstenaars als Jo Delahaut, Dan Van Severen en vele anderen. Zo komt het dat grootheden als Georges Vantongerloo, Victor Servranckx en Jozef Peeters pas later, door het succes van de jongere generaties, naar waarde werden geschat.

Het abstract modernisme kent vele verschijningsvormen, maar altijd staan vorm, kleur of lijn centraal. De eerste generatie noemt men de Zuivere Beelding, de grondleggers. Na de Tweede Wereldoorlog tekenen zich twee dominante categorieën af, namelijk de geometrische en de lyrische abstractie. Die eerste wordt gekenmerkt door hoekige, meetkundige vormen. Hiervoor baseren schilders en beeldhouwers zich op de experimenten van o.a. het kubisme en het futurisme. De lyrische strekking staat voor een vrije, gevoelsgeladen vorm. Rond dezelfde periode ontstaan ook de meditatieve abstractie en de informele kunst.

Historiek

De belangrijkste kunstenaars worden in de rubriek ‘historiek’ belicht. Elf van hen worden besproken in een uitvoerige biografie, waarin hun plaats wordt geschetst in het verloop van het Belgische abstract modernisme. Typisch voor de abstract modernisten is dat ze zich groepeerden, tijdschriften uitgaven en evenementen zoals lezingen en expo’s organiseerden. Ook dat aspect van het abstract modernisme komt aan bod.

Lees meer over leven en werk van de abstract modernisten

Collectie

De website wordt gestoffeerd door een 800-tal kunstwerken uit Vlaamse publieke collecties die aan de hand van verschillende zoekopdrachten worden ontsloten. De website toont de collecties van negen instellingen: KMSKA, MSK Gent, Musea Brugge (Groeningemuseum), FeliXart Museum, Mu.ZEE Oostende, het Letterenhuis, het Middelheimmuseum, M Leuven en het Museum van Deinze en de Leiestreek.

Ontdek de collectie

Jules Schmalzigaug, Dynamische uitdrukking van de beweging eener danseres — CC0, foto AD-Art

Luc Peire, Cadaques, Luc Peire — © SABAM Belgium 2021

Georges Vantongerloo, Construction dans la sphère 2 (Constructie in de bol 2) — © SABAM Belgium 2021, beeld artinflanders.be, foto Dominique Provost

Antoon Marstboom, Compositie in rood — © SABAM Belgium 2021, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

Serge Largot, Compositie — © SABAM Belgium 2021, beeld artinflanders.be, foto Hugo Maertens

Jos Léonard, Landschap met huizen — © SABAM Belgium 2021, foto AD-Art

Walter Leblanc, Torsions , 1969, M Leuven, polyvinyl, hout, 60 cm x 60 cm, inv. Cera_0120 - © SABAM Belgium 2021, foto Philippe Debeerst

Bronnen en onderzoek

In de rubriek ‘bronnen en onderzoek’ wordt onder andere de archivalische situatie belicht. Met een exemplarische lijst wordt een beeld van de archivalische stand van zaken geschetst.

Samenwerking

www.abstractmodernisme.be is een samenwerking van de Vlaamse Kunstcollectie met verschillende musea en instellingen. De teksten zijn onder meer van de hand van specialist Sergio Servellón, directeur van het FeliXart Museum.