De heks van Endor roept Samuëls geest op voor Saul

Weergave van het bijbelse verhaal over koning Saul, die in Endor een heks de geest van de overleden profeet Samuël laat oproepen, om van deze laatste zijn nakend tragisch lot te vernemen. Saul knielt voor de verschijning van de profeet. Links is de heks afgebeeld; achter Saul staan twee soldaten die het tafereel vol ontzetting gadeslaan. Helemaal rechts, op de…

Weergave van het bijbelse verhaal over koning Saul, die in Endor een heks de geest van de overleden profeet Samuël laat oproepen, om van deze laatste zijn nakend tragisch lot te vernemen. Saul knielt voor de verschijning van de profeet. Links is de heks afgebeeld; achter Saul staan twee soldaten die het tafereel vol ontzetting gadeslaan. Helemaal rechts, op de achtergrond, is uitgebeeld hoe Saul, naar Samuëls voorspelling, de volgende dag zal omkomen: op het slagveld, verslagen door de Filistijnen, stort hij zich wanhopig op zijn eigen zwaard. Dit werk kan toegeschreven worden aan Gaspar de Crayer. Het schilderij bezit de opmerkelijke stroefheid in compositieopbouw en typering van de personages, die typisch zijn voor zijn vroegste periode, ongeveer te situeren voor 1619. Ook inzake de motieven is er een directe verwantschap met andere schilderijen uit De Crayers vroegere jaren. Zo vindt men het realistisch gelaat van Samuel nagenoeg letterlijk herhaald in de voorstelling van God in de uit 1623 daterende 'Hemelvaart en Kroning van Maria' (Musée des Beaux-Arts, Dijon). Ook de invloed van Peter Paul Rubens kan in dit schilderij herkend worden: het motief van de heks is letterlijk overgenomen uit het linkerluik van Rubens' Kruisoprichtingsaltaar te Antwerpen (1610-1611). (Naar: H. Vlieghe, Stedelijke Musea Brugge. Catalogus Schilderijen 17de en 18de eeuw, Brugge, 1994, p. 89.)