Jan Janssens

Jan Janssens is een Gentse schilder en tekenaar. Hij is de succesvolste van de zogenaamde Gentse caravaggisten. Tussen 1619 en 1620 verblijft Janssens in Rome waar hij het zogenaamde Utrechtse caravaggisme van Hendrik ter Brugghen (1588-1629), Gerard van Honthorst (1592-1656) en Dirck van Baburen (1594/95-1624) leert kennen. Hij wordt er ook beïnvloed door het werk van Bartolomeo Manfredi (Ca. 1582-1622). Janssens brengt de caravaggistische stijl mee naar Gent, waar hij tegemoet komt aan de vraag naar altaarstukken. Nu en dan vervaardigt Janssens schilderijen voor een internationaal cliënteel.

Janssens schildert voornamelijk bijbelse thema's op groot formaat. Favoriete thema's zijn de doornenkroning en de geseling van Christus. Met zijn meedogenloos en sober realisme en dramatische effecten met verborgen licht dat op zijn figuren schijnt, beantwoordt Janssens aan de voorschriften van de contrareformatie. Men spreekt over de emotionele impact van zijn schilderijen.

Er is weinig geweten over deze miskende kunstenaar. Men dacht lang dat hij een zogenaamd commercieel kunstenaar was. Redenen hiervoor zijn enerzijds de schaarste van de bronnen en de werken, anderzijds omwille van de vele kopieën en replieken die in omloop zijn. Een van zijn meesterwerken is De marteling van de Heilige Barbara (In werkelijkheid gaat het om de Heilige Agatha). (Sint-Michielskerk, Gent)

7 augustus 1590

Jan Janssens wordt geboren in Gent.

1619-1620

De kunstenaar is werkzaam in Rome.

1621

Janssens is actief in Gent. In 1621 wordt hij vrijmeester in het Gentse schildersgilde. In dat jaar schildert hij De Heilige Hiëronymus, een epitaaf voor het graf van zijn vader Johannes Govaert Janssens. (Sint-Niklaaskerk, Gent)

29 augustus 1623

Petronilla de Rop en Jan Janssens worden in de echt verbonden. Het echtpaar krijgt 6 kinderen.

1626

De Broederschap van het Heilig Kruis bestelt een werk voor de Sint-Michielskerk in Gent, maar uiteindelijk is het Abraham (I) Janssens (1567-1632) uit Antwerpen die het werk levert.

1627

Janssens schildert De doornenkroning van Christus voor de Onze-Lieve-Vrouw Sint-Pieterskerk in Gent.

1634 - 1635

In deze jaren bekleedt Janssens de functie van deken van het Gentse schildersgilde.

1636

De schepenen van Doornik vragen Janssens om te getuigen in een fraudezaak rond raapzaadolie die voor lijnolie verkocht is.

1640

In dit jaar krijgt Janssens de opdracht van de Broederschap van Onze-Lieve-Vrouw ter Radiën om een werk voor de Gentse Sint-Baafskathedraal te maken. In 1644 wordt het schilderij geleverd, niet door Janssens, maar door Nicolaas Liemaker (1601-1646).

1646

Janssens is deken van het Gentse schildersgilde.

Circa 1650

Jan Janssens overlijdt in Gent. Zijn huis De Pijl wordt verkocht.

Tekst: Matthias Depoorter