Rubens’ atelier was in Antwerpen absoluut dominant. Artistiek en maatschappelijk was zijn impact in de Zuidelijke Nederlanden beduidend sterker dan die van zijn evenknie Rembrandt in Holland. Toch levert de 17de-eeuwse Antwerpse schilderkunst een verrassend gevarieerd beeld op, mede dankzij de aanwezigheid van vele ‘grote’ en ‘kleinere’ meesters die zich specialiseerden in verschillende genres. Een van hen was Lucas van Uden (1595-1672). Deze landschapsschilder en etser ging als zoon van de Antwerpse stadsschilder Artus van Uden waarschijnlijk in de leer bij zijn vader. Zowel Lucas als zijn broer Jacob werden landschapsschilder.
Dit weidse landschap met een rivier loopt aan de linkerzijde over in een iets hoger gelegen bos. Op de oever van de rivier zijn enkele koeien en werkende mensen afgebeeld. Waar de waterloop in het landschap naar beneden stroomt, staat een molen. Iets verderop prijkt een kerktoren boven de boomkruinen. De schapen en de herders aan de rand van het bos zijn zichtbaar sinds het doek vorig jaar is schoongemaakt en gerestaureerd. Waar het werk eerst donker was, springen nu de blauwe en groene tinten in het oog.
Plattelandsscènes zoals deze met bossen en een rivier op de voorgrond in een door blauw- en groentinten overheersend atmosferisch perspectief zijn typerend voor het werk van Lucas van Uden. Deze schildertechniek laat de kunstenaar door middel van kleurgebruik diepte in het werk suggereren. Van Uden was in de 17de eeuw een bekend landschapsschilder en werkte regelmatig samen met tijdgenoten van Rubens, zoals David Teniers II en Jan Brueghel II, die zijn landschappen voorzagen van menselijke en dierlijke figuren. Ook wordt hij vaak gelinkt aan Jan Wildens, maar in tegenstelling tot Wildens, die regelmatig met Rubens samenwerkte, is er van een samenwerking tussen Rubens en Van Uden geen bewijs overgeleverd.
Voorstellingen van de seizoenen en landschappen kenden in de kunst van de 16de en 17de eeuw een grote populariteit. De mens leefde veel dichter bij de natuur dan nu en het leven werd in hoge mate bepaald door de wisseling van de seizoenen en het ritme van de natuur.
Van Udens Landschap met koeien heeft een onduidelijke en beladen historiek. Het is een van de acht schilderijen die in 1951 in de collectie van het Rubenshuis terechtgekomen zijn vanuit de ‘Dienst voor Economische Recuperatie’. Deze dienst gaf in totaal 78 tijdens de oorlog achtergelaten, gestolen of geroofde werken waarvan de herkomst onduidelijk was in bewaring aan verschillende openbare instellingen. Iedere informatie die de herkomst van deze schilderijen uit de collectie van het Rubenshuis kan verduidelijken, meer bepaald over de vooroorlogse periode en de oorlogsjaren, is welkom.
Lees meer over landschappen op onze website Barok in de Zuidelijke Nederlanden.
Verken ook de website van het Rubenshuis en volg het Rubenshuis via Facebook.
Your browser doesn't meet the minimum requirements to view this website. The browsers below are compatible. If you do not have one of these browsers, click on the icon to download the preferred browser.
