Je moet even kijken, maar dan merk je ze op. De eenden en de slangen. De uilen en de vissen. Hier en daar kunstig ‘verstopt’ in een bizarre wereld van kronkels, vlakken en kleuren. Met De laatste dag combineert schilder en graficus Pierre Alechinsky abstracte elementen met herkenbare figuren. De titel laat weinig aan de verbeelding over. De laatste dag verwijst naar de dood, naar het einde der tijden. Een groots einde. Het doek meet meer dan drie op vijf meter.
De stijl van dit schilderij is volledig in lijn met Cobra. Deze kunstbeweging ontstond in 1948 in Copenhagen, Brussel en Amsterdam. Alechinsky en andere leden zoals Karel Appel en Corneille geloofden dat abstract en figuratief perfect in elkaar konden overvloeien binnen hetzelfde kunstwerk. Die visie zou Alechinsky zijn hele loopbaan lang doorzetten.
In 1955 maakte Alechinsky een reis naar Japan. Hij deed dat samen met Christian Dotremont, een ander belangrijk lid van Cobra. In het Verre Oosten specialiseerde hij zich in oosterse kalligrafie of schoonschrift. Zo ontwikkelde hij een ‘innerlijk’ schrift en werd zijn penseelvoering meer trefzeker. Het verbeterde ook zijn concentratie. Vanaf dat moment kregen zijn werken een persoonlijker karakter.
Alechinsky heeft een grote bewondering voor Ensor. Velen beschouwen De laatste dag als een ode aan de grootmeester uit Oostende. Beide kunstenaars vulden hun doeken van rand tot rand. Ensor met mensen en maskers, Alechinsky met wezens en kronkelende lijnen. Volgens sommige experts is het geen toeval dat dit werk zo kolossaal is. Mogelijk wilde Alechinsky Ensors werk Intrede van Christus in Brussel overtreffen. Dat hing in de jaren 60 ook in het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen en mat ‘maar’ 2,5 op 4,5 meter. Vandaag maakt Ensors Intrede van Christus in Brussel in 1889 deel uit van de collectie van het J. Paul Getty Museum in Los Angeles.
Naarmate zijn carrière vorderde, liet Alechinsky zijn fantasie de vrije loop. Zijn kleurgebruik werd ook steeds rijker. Alechinsky ging heel intuïtief te werk. Hij startte zonder plan in zijn hoofd. Voor De laatste dag zette hij eerst groene vlakken op het doek. Daarop schilderde hij met roze en wit. Vervolgens voegde hij lijnen en accenten toe in blauw, geel en rood. Zo ontstonden herkenbare wezens.
De laatste dag is Alechinsky’s laatste werk in olieverf. In 1965 ontdekte hij de acrylverf in New York. Dat liet hem toe om nog soepeler en sneller te schilderen. Vanaf dan vulde de kunstenaar ook de vier boorden van het doek kunstzinnig in. Hij bracht er commentaren en verklaringen op aan. Deze kanttekeningen vulden het centrale beeld verder aan. Een beetje als tekstballonnen bij stripverhalen. Alechinsky werkte ook regelmatig met schrijvers samen zoals Hugo Claus.
Volg updates over het KMSKA via de website, Facebook, Instagram, LinkedIn en Twitter.