Van al zijn Italiaanse contacten vertoont dit schilderij schildertechnisch de meeste invloeden van Gino Severini, wiens werk Schmalzigaug begeesterde sinds de tentoonstelling Les Peintres Futuristes Italiens in 1912 in de Parijse Galerie Bernheim-Jeune. ‘Een figuur is niet langer een figuur; ze bestaat enkel uit fragmenten die op hun beurt worden vertroebeld en doorkruist door andere fragmenten.’
Schmalzigaug fragmenteert de visuele elementen in scherpe driehoeksvormen om de opeenstapeling van perspectieven en indrukken op tastbare wijze weer te geven. Het is een techniek die Schmalzigaug perfectioneerde in Venetië en Rome, in het atelier van zijn leermeester-collega Giacomo Balla. In die Italiaanse periode was kleur het beeldmiddel om het optisch waarneembare te versplinteren.
Dit werk van ca. 1915 – Schmalzigaug sleet toen de oorlog in Den Haag – schommelt visueel tussen zuiver futuristische schilderstechnieken en een zekere retour à l’ordre met een vernieuwde belangstelling voor structuur en klassiekere thema’s. Schmalzigaug herintroduceerde immers een ‘tekenlijn’ rond de visuele elementen en schilderde geen futuristische dansindrukken in drukke cafés en cabarets of abstracte weergaves van snel rijdende auto’s of motorfietsen meer.
Dit werk is een stilleven met geabstraheerde elementen. Met olieverf schilderde hij snel met een zekere dynamiek en bracht vrij pasteuze accenten aan. De iconografie is raadselachtig. Zien we een platenspeler op een gedekte tafel in diepteperspectief? En wat is de betekenis van die zwart-rood-gele verfstreken in de linkerbovenhoek? Zij vormen een punctum, maar lijken qua positionering en coloriet haaks te staan op de narrativiteit van de scene.
In de inleiding van het boek Jules Schmalzigaug – futurist (Oostende: Mu.ZEE, 2016) worden enkele mogelijke verklaringen gegeven voor dit compositorische element. Mu.ZEE kocht dit werk aan in functie van de voorlopig laatste retrospectieve tentoonstelling die aan deze Belgische futurist werd gewijd.
Auteur: Adriaan Gonnissen
Andere werken van Jules Schmalzigaug vind je ook op de website 'Abstract Modernisme'.