Dit fraaie schilderij Zoals de ouden zongen, piepen de jongen toont Jordaens op zijn best. In het midden zit een stralende moeder omgeven door zingende en musicerende familieleden. Met zijn liedboek in de hand geeft grootvader de maat aan. Rechts zet grootmoeder haar bril op om de tekst van het lied te lezen. Vader houdt een doedelzak onder de arm en bespeelt het instrument met volle kracht. Ook de kleintjes piepen mee: de blozende baby op moeders schoot blaast op het fluitje van zijn rammelaar terwijl grote broer blokfluit speelt. Zelfs de hond spitst de oren en gaat op in de muziek. Of ruikt hij misschien iets lekkers op tafel?
Heeft Jordaens op dit doek bekenden uit zijn omgeving afgebeeld? Vermoedelijk wel. Zo lijkt de oude man wel heel erg op Adam van Noort, leermeester en schoonvader van de schilder. Over de andere figuren in Zoals de ouden zongen, piepen de jongen bestaat minder zekerheid. Er wordt weleens geopperd dat de doedelzakspeler Jordaens zelf is. Al ziet hij er op diverse zelfportretten net iets anders uit.
‘Soo d'oude songen soo pepen de ionge’ is een oud spreekwoord. Het betekent zoveel als: de ouderen geven het goede voorbeeld, de jongeren volgen hen na. De Antwerpse barokschilder Jacob Jordaens was er helemaal weg van. In de loop van zijn lange, productieve carrière schilderde en tekende hij het oude gezegde verschillende keren. Dit werk uit 1638 is de vroegst bekende versie. Het toont hoe de ouderen het voorbeeld geven, omringd door zingende en musicerende familieleden.
De artistieke waarde van Zoals de ouden zongen, piepen de jongen is bijzonder groot. Vooral de subtiele licht- en kleurnuances tonen een ervaren schildershand. In zijn vroegere schilderijen gebruikte Jordaens hardere vormen en sterkere licht-donkercontrasten. Vormen en contrasten kregen in dit werk een zachter karakter. Alle figuren in de ondiepe kamer vormen een overzichtelijk geheel. Voor verschillende personages maakte Jordaens studietekeningen. Enkele ervan bleven bewaard.
Dit volkse tafereel is een genrestuk: schilderijen met een voorstelling uit het dagelijkse leven. De grondslag van wereldse genrestukken werd gelegd in de zestiende eeuw. Ook in de zeventiende eeuw bleven ze populair. Zeker bij de gegoede burgerij die – naast kerk en adel – een belangrijke bijdrage leverde aan het culturele leven. Bijzonder in trek waren vermakelijke scènes met een prekende boodschap. Met dit gezellige familieconcert kwam Jordaens dus tegemoet aan de smaak van zijn tijd.
Naast Peter Paul Rubens en Anthony van Dyck is Jacob Jordaens de derde grote meester van de Antwerpse barok. Jordaens liet een groot oeuvre na. Hij werkte voor de burgerij en de kerkelijke en burgerlijke overheid. Bovendien kreeg hij grote opdrachten uit koninklijke en aristocratische kringen. Hierdoor was hij al tijdens zijn leven een internationale beroemdheid.
Interesse in barok? Raadpleeg onze website Barok in de Zuidelijke Nederlanden.
Volg updates over het KMSKA via de website, Facebook, Instagram, LinkedIn en Twitter.
Your browser doesn't meet the minimum requirements to view this website. The browsers below are compatible. If you do not have one of these browsers, click on the icon to download the preferred browser.
