bekijk op volledige grootte
sluiten
Tot de naturalia behoren een gedroogd zeepaardje, haaientanden, slakkenhuizen en zeeschelpen uit de Indische of Stille Oceaan. Bovenaan in het schilderij hangt een juweel in de vorm van een bewerkte schelp met enkele natuurparels.
Op de tafel vooraan bevinden zich van links naar rechts: een album met tekeningen van de Bolognese kunstenaar Leonello Spada en van Frans Floris; een bronzen gedenkpenning met koning Hendrik IV en Maria de’ Medici, ontworpen door Guillaume Dupré, premier sculpteur du Roi; een zelfportretje uit 1558 van de Gentse miniaturist Simon Bening op 75-jarige leeftijd, bekend van twee analoge miniaturen in het Londense Victoria & Albertmuseum en het Metropolitan Museum in New York. Het is aannemelijk dat Francken deze beeltenis van zijn illustere voorganger opnam om zichzelf binnen de Vlaamse traditie van fijnschilders te plaatsen. Bovendien zijn De Annunciatie en Aanbidding door de Koningen eigen werk van Francken. De kunstenaar grijpt deze gelegenheid aan om potentiële kopers ervan te overtuigen dat ook zijn werk in geen kunstverzameling mag ontbreken! Meer vooraan zien we een Landschap bij een molen van Jan Brueghel II dat vergelijkbaar is met schilderijen in Dresden en Schwerin.
Rechts van het Beningportretje staan een Romeins reukflesje en een zwart olielampje, en meer naar achteren een kistje in zwart-met-goud pseudo-Japans lakwerk en enkele schelpen, waaronder een Conus Marmoreus. Over de rand van de tafel balanceert een koperen Japans slotje. Rechts daarvan zien we een munt met een vermoedelijke beeltenis van paus Clemens VII, enkele Romeinse denarii, Griekse tetradrachmen en eigentijdse gouden dubbele Albertijnen.
Achter de uitgestalde kostbaarheden hangen zes schilderijen. Een Madonna in een bloemenkrans bekleedt de ereplaats. Misschien ontstond dat werk door de samenwerking van Francken met de bloemenschilder Andries Daniels. Links ervan doet een sneeuwlandschap denken aan schilderijen van Gijsbrecht Leytens en het pastorale heuvellandschap daarboven is in de stijl van Paul Bril. Uit onderzoek met infrarood licht blijkt dat Francken hier oorspronkelijk een vlinder had geschilderd. Het ovalen schilderij met een brandende stad bij maanlicht wordt in verband gebracht met Joos de Momper. De hand van die meester zien we ook in het rotslandschap, dat gelijkenis vertoont met een paneel in Dresden. Het woudlandschap eronder valt moeilijker te identificeren. Het toont verwantschap met schilderijen van Andries Govaerts, Gillis van Coninxloo, David Vinckboons en Adriaen van Stalbempt.
Rechts op het schilderij eist een boeket bloemen de aandacht. Ze bloeien in verschillende jaargetijden, zoals we dat ook weten van de vele schilderijen met bloemstukken uit die periode. Ze staan in een sierlijke vaas in geglazuurd aardewerk waarop mythische zeewezens een veldslag uitvechten. Dit tafereel leidt de blik naadloos naar echte agressie in het doorkijkje aan de rechterkant. In de buitenlucht slaan mannen met ezelskoppen wetenschappelijke instrumenten, muziekinstrumenten, een boek en een beeldhouwwerkje stuk. ‘Den Mensch uytghebeeldt met een Esels hooft, beteyckent onverstandt: want den Esel is seer onverstandigh, en vergheetlijck,’ aldus Karel Van Mander in zijn Schilderboeck uit 1604. In Franckens wereld leiden de beeldenstormers een marginaal bestaan.
Lees meer over het thema 'kunstkamers' op onze barokwebsite.
Ontdek de vernieuwde website van het KMSKA en volg het KMSKA op Facebook, Instagram, LinkedIn en Twitter.
Your browser doesn't meet the minimum requirements to view this website. The browsers below are compatible. If you do not have one of these browsers, click on the icon to download the preferred browser.
