M Leuven beheert een rijke en diverse collectie van meer dan 53.000 objecten. Ongeveer 25.000 daarvan zijn prenten en tekeningen op papier: een ware schat aan beelden en verhalen, van de late middeleeuwen tot vandaag. Een brede waaier aan onderwerpen, technieken en stijlen komen aan bod. De deelcollectie bevat onder meer Rubensgrafiek, werk van Houbraken en de graveursdynastieën Collaert en Perelle, en een belangrijke verzameling unieke tekeningen van Pièrre Joseph Verhaghen – hofschilder van keizerin Maria-Theresia. Midden 20e eeuw kwam er een belangrijk legaat van de Vlaamse laat-impressionist Alfred Delaunois, met naast 632 schilderijen ook 1.394 tekeningen en etsen. M Leuven beheert ook de Cera-collectie, met 20e en 21e-eeuws grafisch werk van onder meer Rops, Permeke, Broodthaers, Panamarenko en Braeckman.
Omdat papier erg fragiel is, zien de prenten en tekeningen maar zelden het daglicht. De afgelopen jaren is er hard gewerkt om deze uitgebreide collectie in kaart te brengen, te conserveren en integraal te digitaliseren. De resultaten van dat werk kan je tot 5 september in M ontdekken. De collectiepresentatie ’Druk! Werk!’ laat je kennismaken met deze verborgen collectie én met het werk dat collectiemedewerkers en vrijwilligers achter de schermen verrichten om deze waardevolle collectie met de grootste zorg te bewaren en te bestuderen.
Omdat ze niet te lang blootgesteld mogen worden aan het licht, worden alle prenten in opstelling na drie maanden gewisseld. Ze worden dan weer netjes in zuurvrije dozen opgeborgen in de depots. Bovendien presenteert M het prentenkabinet telkens vanuit andere invalshoeken. Want hoe selecteer je een handvol objecten uit een gevarieerde collectie van 25.000 prenten en tekeningen? M ging daarom aan de slag met een team vrijwilligers, en haalde met ieder van hen een verschillend thema uit de collectie naar boven. Hun verschillende stemmen komen in deze tentoonstelling aan bod, en het mag duidelijk zijn dat iedereen met een andere blik naar deze collectie kijkt. Welke thema’s momenteel in M in de (figuurlijke) schijnwerpers worden gezet, kan je hier alvast ontdekken.
Veel prenten bezingen de glorie van ambitieuze vorsten en zegevierende natiestaten. Grootse slagvelden en trotse generaals op hun paarden, de overwinning overschouwend. Ruiters in glimmende harnassen die tot de aanval over gaan. Andere kunstenaars brachten in beeld wat er overblijft wanneer het trompetgeschal en het gebulder van de kanonnen is verstomd. Zonen en vaders die niet meer naar huis terugkeren, mensen die vertrappeld achterblijven in het puin. Ook Leuvense kunstenaars vereeuwigden zowel de glorie als de gruwel van de strijd. Toen Leuven tijdens de oorlog in 1914 tot puin werd herleid, trokken zij de straat op om de verwoesting in beelden te vatten.
Heel wat prenten in het prentenkabinet van M zijn op een bepaalde manier verbonden met devotie. Vaak kwamen ze tot stand in een christelijke traditie. Afbeeldingen van Christus, Maria, heiligen en bedevaartplaatsen gaven de gelovige iets tastbaars. Tegelijkertijd getuigen ze net zo goed van een menselijk verlangen naar bescherming en verbondenheid. Naar even tot rust komen en de dingen een plek geven. In onzekere tijden zoeken mensen een houvast. Ze beseffen dat ze niet alles zelf in handen hebben, en zoeken naar een tastbaar teken van hoop.
Prentkunstenaars spelen als geen ander met licht en donker. Met zwarte inkt en wit papier creëren ze illusies: licht en schaduw, diepte en atmosfeer. Dat spel met licht en donker vinden we terug in deze landschappen, waar zonlicht en donkere wolken een dreigende of juist ingetogen sfeer neerzetten. Ze brengen vaak veranderingen in het licht, tijdens de ochtend of de valavond, in beeld. Deze voorstellingen geven alle aandacht aan de lucht, en lijken met hun zoektocht naar de poëtische kwaliteiten van licht en donker de voorbode van de abstracte kunst.
Prenten van vroeger tonen meer dan alleen hoe mensen zich vroeger kleedden. Mensen vertellen een verhaal met lichaamstaal en mode. Uiterlijk schoon wordt ingezet om te verleiden, macht en status uit te stralen, zich te conformeren aan rollenpatronen – of ze uit te dagen. Vandaag gebruiken we massaal sociale media, en proberen zo het beeld van onszelf bij anderen vorm te geven. Het verlangen om als belangrijker of aantrekkelijker te worden gezien, slaat even snel om van bewondering naar afgunst en spot.
Nog tot 5 september 2021 kan je in M Leuven deze prenten en tekeningen in levende lijve bekijken voor ze weer verdwijnen, veilig opgeborgen in de depots van M. Daarna zal je ze nog uitgebreid digitaal kunnen ontdekken.
Bezoek de website van M en volg het museum ook via Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn en YouTube.