De blauwe huik of Spreekwoorden over wereldse ijdelheid, uitgegeven door Arnoldus Wielans, ca. 1670-1698, Musea Brugge

Daarna verschijnen verschillende prenten die duidelijk geïnspireerd zijn op Hogenbergs compositie. Zo publiceert Joannes van Doetecum in 1577 een prent die op haar beurt verscheidene keren wordt gekopieerd, met variaties in het aantal en de plaatsing van de spreekwoorden.

De ets uit de collectie Van Hoorebeke bij Musea Brugge is een dergelijke kopie naar de uitgave van Van Doetecum. Het betreft een nog niet eerder getraceerde kopie die ca. 1670–1698 in Antwerpen werd uitgegeven door Arnoldus Wielans, wat het aantal bekende varianten van De blauwe huik op negen brengt.

In totaal zijn tachtig spreekwoorden of uitdrukkingen verbeeld. Sommige daarvan bestaan vandaag nog steeds, zoals ‘dat slaat/sluit als een tang op een varken’ (dat slaat nergens op), rechts van de blauwe huik. Veel spreekwoorden gaan terug op de klassieke en middeleeuwse literatuur, terwijl andere wellicht hun oorsprong vinden in de mondelinge traditie. Soms bood de beeldende kunst inspiratie voor het visualiseren van de spreekwoorden. Het poepende mannetje dat ‘op de wereld schijten’ (overal maling aan hebben) verbeeldt, gaat bijvoorbeeld terug op een ets van de Franse kunstenaar Jacques Callot uit zijn reeks Capricci di varie figure di Iacopo Callot, die hij in 1617 en 1622 uitgaf. In eerder verschenen varianten wordt dit spreekwoord met een ander poepend mannetje geïllustreerd.

Ontdek ook de website van Musea Brugge en volg het museum via Facebook, Twitter en Instagram.

Deze tekst verscheen eerder in een extra nummer van Museumbulletin. Met dank aan de Vrienden van de Musea Brugge.

Selectieve bibliografie
Rolf W. Brednich, ‘Die Höllandisch-Flämischen Sprichwortbilderbogen vom typus “de blauwe huyck”’, in Miscellanea Prof. Em. Dr. K.C. Peeters, Antwerpen 1975, pp. 120-131