Dan Van Severen, Zonder titel (1972-1973), collectie Vlaamse Gemeenschap bij Mu.ZEE

Het oeuvre van Dan Van Severen (1927 – 2009) blinkt uit in eenvoud. Gedurende meer dan veertig jaar streefde de kunstenaar naar een kunstvorm die de essentie trachtte te vatten van een abstract beeld. Zijn beeldtaal werd met de jaren soberder. Een kruis, een ruit, een vierkant of een cirkel in een sober kleurenpalet van zwart, grijs of wit. Hoewel een kind van zijn tijd, is het niet evident om zijn werk zomaar te spiegel aan de abstracte kunstuitingen van tijdgenoten. Dan Van Severen is niet in de abstractie an sich geïnteresseerd. Wat hem boeit is een zoektocht naar harmonie, naar een evenwicht dat verloren gegaan is in onze maatschappij. Als we met die gedachte naar zijn schilderijen, tekeningen en etsen kijken, dan krijgt die aanhoudende hang naar soberheid een contemplatieve, bijna mystieke betekenis.

Niet enkel de inhoud van het werk wordt gereduceerd tot de essentiële vormen; de kunstenaar voert ook een monumentale versobering inzake het materiaalgebruik door. In 1969 kiest Dan Van Severen ervoor het schilderen in olieverf op te geven; het is te dik en vooral te materieel voor hem geworden. Vanaf dat moment gebruikt de kunstenaar caseïnetempera, Chinese en Oost-Indische inkt, wat hem toelaat veel immateriëler te werken. Daarnaast is het kleurenpalet doorheen Van Severens oeuvre ook ongeveer hetzelfde gebleven: neutrale, monochrome kleuren domineren het beeld. Van een fel kleurgebruik is er geen sprake.

Zonder titel van 1972/73 vormt een duo met een ander werk (met dezelfde titel) van hetzelfde jaar. Beide bevinden zich in de collectie van Mu.ZEE. Allebei zijn ze geschilderd met caseïnetempera, wat – in tegenstelling tot olieverf – toelaat te werken met dunne verflagen en het schilderij een immaterieel karakter geeft. Van Severen reduceert hier zijn werk tot de zuiverste essentie: een ruitvorm die zich opbouwt aan de hand van een kruismotief, de vorm die alomtegenwoordig is in het oeuvre van de kunstenaar. Het kruis is een zeer radicaal motief omdat het de ruimte onherroepelijk opdeelt door de horizontale en verticale scheiding. Enkel de contouren van de ruit en de lijnen van het kruis treden naar voren uit de donkergrijze achtergrond. De hand van de kunstenaar blijft zichtbaar en belangrijk bij Van Severen, ook al is zijn toets erg onopvallend aanwezig.