Andrea Andreani, De roof van een Sabijnse maagd, 1584, naar een standbeeld van Giambologna, collectie Musea Brugge

Toen de stad Rome gesticht werd, was er een groot gebrek aan vrouwen. Koning Romulus besloot daarom de dochters van de naburige Sabijnen te ontvoeren. Deze clair-obscurhoutsnede is gemaakt naar het beroemde, maniëristische beeld De roof van een Sabijnse maagd van Giambologna, dat vandaag nog steeds in de Loggia dei Lanzi in Firenze staat. De beeldhouwer – geboren in Frans-Vlaanderen als Jean de Boulogne – was vrijwel zijn hele carrière werkzaam aan het hof van de' Medici in Firenze. Hij was de meest invloedrijke beeldhouwer in het Europa van zijn tijd.

Giambologna (Douai c. 1529 – Florence 1608) maakte verschillende beelden met soortgelijke verstrengelde figuren. Over een ervan schrijft hij dat het geïnterpreteerd kan worden als ‘de ontvoering van Helena, of zelfs van Proserpina, of de ontvoering van een van de Sabijnse vrouwen’, maar dat het in de eerste plaats ‘de reikwijdte van de kennis en studie van de kunst’ illustreert. Het beeld De roof van een Sabijnse maagd moet dus in deze context worden gezien. Het getuigt van Giambologna’s ongeëvenaarde vakmanschap en vormt een hoogtepunt in zijn carrière. Niet alleen is het beeld volledig uit één blok marmer gekapt, het is tevens de eerste grote beeldengroep in de geschiedenis van de beeldhouwkunst die bedoeld was om van alle zijden te worden bekeken en niet van één enkel standpunt.

Andrea Andreani (Mantua 1558/9 - Rome 1629) maakte drie clair-obscurhoutsneden naar dit standbeeld, steeds vanuit een ander gezichtspunt. Hij lijkt hiermee de indrukwekkende driedimensionaliteit van het beeld te willen onderstrepen. Een van deze prenten bevindt zich in de collectie Van Hoorebeke, die sinds 2015 deel uitmaakt van de collectie van Musea Brugge. Zij is opgedragen aan Bernardo Vecchietti, die als beschermheer van Giambologna optrad.

Ontdek ook de website van Musea Brugge en volg het museum via Facebook, Twitter en Instagram.

Deze tekst verscheen eerder in een extra nummer van Museumbulletin. Met dank aan de Vrienden van de Musea Brugge.

Selectieve bibliografie

Charles Avery, Giambologna: the Complete Sculpture, Oxford 1987, Andreanus Incisit: Andrea Andreani’s chiaroscuro houtsneden naar Giambologna’, in Bulletin van het Rijksmuseum, 55, nr. 1 (2007), pp. 14-39