Jonge kunstenares in mijmering

In 1857 schilderde Gustaf Wappers, die sinds 1853 in Parijs verbleef en daar in de hofkringen rond Napoleon III vertoefde, het sentimentele tafereel Jonge kunstenares in mijmering, dat in de 18de eeuw is gesitueerd. Op het eerste gezicht lijkt het een galante en bekoorlijke scène. Het heldere kleurenpalet van wit, lichtblauw en roze herinnert aan luchtige rococotoneeltjes. Maar bij nader…

In 1857 schilderde Gustaf Wappers, die sinds 1853 in Parijs verbleef en daar in de hofkringen rond Napoleon III vertoefde, het sentimentele tafereel Jonge kunstenares in mijmering, dat in de 18de eeuw is gesitueerd. Op het eerste gezicht lijkt het een galante en bekoorlijke scène. Het heldere kleurenpalet van wit, lichtblauw en roze herinnert aan luchtige rococotoneeltjes. Maar bij nader toezien valt de sombere, broeiende blik van de jonge vrouw op. Zij heeft haar schilderwerk onderbroken en staart voor zich uit. Op het onafgewerkte doek zijn drie vrolijk door de lucht buitelende knaapjes afgebeeld, gewapend met pijl en boog: het zijn gevleugelde eroten of minnegodjes. De jonge vrouw heeft een van de knaapjes een doodskopmasker opgezet en geeft zo uiting aan haar doodsverlangen. In een Antwerpse privéverzameling wordt een ontwerptekening van het schilderij bewaard. De tekening is een van de drie compositieschetsen die in de veilingcatalogus van Wappers’ nalatenschap worden vermeld als La fille du peintre de Vanloo, waardoor we het schilderij preciezer kunnen duiden. Voor de jonge kunstenares stond Caroline van Loo model, de dochter van kunstschilder Carel van Loo (1705-765), wiens biografie door Arsène Houssaye in 1842 in het Franse tijdschrift Revue des Deux Mondes werd opgetekend. Houssaye vermeldt daarin hoe vader Van Loo zijn zwaarmoedige dochter enkele dagen voor haar dood in het atelier betrapt, terwijl zij de Dood tekent en hem haar gelaatstrekken geeft. Dit tragische verhaal vol mal de vivre en doodsverlangen was voor een romantische kunstenaar als Gustave Wappers een uitdagend onderwerp. Als jonge kunstenaar verzette Gustaf Wappers, wiens carrière snel een hoge vlucht nam en die van 1840 tot 1853 directeur was van de Antwerpse academie, zich tegen het neoclassicisme, toentertijd de toonaangevende kunstrichting in België. Wappers dweepte niet met de idealen van de antieke kunst. Hij prefereerde onderwerpen uit de eigen nationale geschiedenis en imiteerde de stijl van de meesters uit de 16de en 17de eeuw. Met zijn monumentale doeken De zelfopoffering van burgemeester Van der Werff (1829, Centraal Museum Utrecht, inv.nr. 2270) en Tafereel van de Septemberdagen 1830 op de Grote Markt te Brussel (1835, Koninklijk Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, inv.nr. 2692) maakte hij niet alleen furore maar bekrachtigde hij ook de triomf van de Belgische romantische school.