Christus en de overspelige vrouw

Na 1640, het sterfjaar van Rubens, werd de reputatie van Jacob Jordaens steeds belangrijker. Hetzelfde gold voor zijn opdrachten, die de kunstenaar dwongen zich te omringen met medewerkers. Het is bekend dat Jordaens het vanaf die tijd aan zijn atelier overliet om de composities die hij zelf had getekend op doek over te zetten. Toen het werk eenmaal was omgezet…

Na 1640, het sterfjaar van Rubens, werd de reputatie van Jacob Jordaens steeds belangrijker. Hetzelfde gold voor zijn opdrachten, die de kunstenaar dwongen zich te omringen met medewerkers. Het is bekend dat Jordaens het vanaf die tijd aan zijn atelier overliet om de composities die hij zelf had getekend op doek over te zetten. Toen het werk eenmaal was omgezet, nam hij het over en voltooide bepaalde delen van het geheel. Veel van de schilderijen die in samenwerking met het atelier werden vervaardigd, waren slechts herhalingen met variaties op thema's die hij voorheen had uitgewerkt, zoals De allegorie van de vruchtbaarheid. Hetzelfde geldt voor Christus en de overspelige vrouw, dat afkomstig is uit de Sint-Pietersabdij in Gent. Jordaens had dit thema reeds herhaaldelijk uitgebuit. Het thema van Christus en de overspelige vrouw uit de evangeliën van Lukas en Johannes is van groot belang in de post-tridentijnse religie. De weigering van Christus om de vrouw te oordelen volgens de Mozaïsche wet en het voorstel aan degene die nooit gezondigd heeft om de eerste steen te werpen om de zondaar te stenigen, symboliseert inderdaad de goddelijke inschikkelijkheid tegenover de fouten van de mensheid. Het museum bezit een voorbereidende tekening van Jordaens voor dit schilderij (inv. 1908-B-recto). Deze schets vertoont een gelijkaardige compositie, op enkele details na, zoals de vrouw die een mand op haar hoofd draagt, die op het voltooide schilderij ontbreken. Zoals in veel van de werken die de kunstenaar en zijn werkplaats in de jaren 1660-70 vervaardigden, is de kleurstelling donkerder, overheerst door bruin, zijn de kleurcontrasten sterker en de penseelstreken losser.