Stephanus Geraerdts, schepen in Haarlem

Sinds 1886 is dit portret van Stephanus Geraerdts gescheiden van dat van zijn echtgenote Isabella Coymans. Die verbroken echtelijke band is niet alleen jammer om emotionele redenen. Pas wanneer men de portretten naast elkaar plaatst, zien we hoe meesterlijk Frans Hals de liefdevolle band tussen man en vrouw in beeld heeft gebracht. Op het ontbrekende schilderij, dat zich in de…

Sinds 1886 is dit portret van Stephanus Geraerdts gescheiden van dat van zijn echtgenote Isabella Coymans. Die verbroken echtelijke band is niet alleen jammer om emotionele redenen. Pas wanneer men de portretten naast elkaar plaatst, zien we hoe meesterlijk Frans Hals de liefdevolle band tussen man en vrouw in beeld heeft gebracht. Op het ontbrekende schilderij, dat zich in de Rotschild verzameling bevindt, reikt Isabella haar man met de rechterhand een roos aan. Op het doek in Antwerpen heeft Stephanus net een handschoen uitgetrokken om dat symbool van haar affectie aan te nemen. In het portrettenpaar wisselt het stel een intense blik uit en verschijnt op hun gezichten een glimlach. Steven Gérard, of Stephanus Geraerdts, werd geboren in Amsterdam en stierf in Haarlem in 1671. Toen hij op 4 oktober 1644 met Isabella huwde, woonde hij aan de chique Keizersgracht in Amsterdam. Later werd hij raadslid en schepen in Haarlem. De uit Haarlem afkomstige Isabella stierf op 7 oktober 1689. Haar familie behoorde tot de upper class van de Republiek. Grootvader van moederskant was achtereenvolgens ambassadeur in Engeland, Denemarken en Venetië. Haar vader was heer van Bruchen en Nieuwwaal, en haar ooms Balthasar en Johannes Coymans waren de rijkste bankiers van Amsterdam. Stephanus en Isabella woonden aan de Koningstraat 18 in Haarlem. De portretten lijken geen huwelijksportretten te zijn, want stilistisch behoren ze tot een rijpere fase in Hals’ oeuvre. Ze worden doorgaans omstreeks 1650-52 gedateerd. Hij portretteerde wel meer leden van de familie Coymans, onder wie Isabella’s ouders, Joseph Coymans en Dorothea Berck (Wadsworth Atheneum in Hartford, Connecticut en Baltimore Museum of Art). Hals’ dandyachtige portret van Willem Coenraetsz. Coymans, de zoon van een verre neef van Joseph, wordt bewaard in de National Gallery of Art te Washington. De portretten van Stephanus Geraerdts en zijn echtgenote vormen een hoogtepunt in het oeuvre van de kunstenaar. De rijkelijk geborduurde kleding, manchet en handschoen van Stephanus is weergegeven met de gedurfde rechte penseelstreken die voor de Hollandse meester zo kenmerkend zijn. Die vrijheid van schilderen maakte later op de Franse impressionisten een sterke indruk.