De dans

De Italiaanse kunstenaar Fausto Melotti maakte lyrische sculpturen waarmee hij een harmonieus gevoel van ritme en muziek zichtbaar wilde maken. Een van zijn sprekende aforismen luidt: ‘La vie des arts réside dans leur mariage. La poésie est telle si elle épouse le sentiment de la musique, la peinture épouse le sentiment de la poésie et de la musique, la musique…

De Italiaanse kunstenaar Fausto Melotti maakte lyrische sculpturen waarmee hij een harmonieus gevoel van ritme en muziek zichtbaar wilde maken. Een van zijn sprekende aforismen luidt: ‘La vie des arts réside dans leur mariage. La poésie est telle si elle épouse le sentiment de la musique, la peinture épouse le sentiment de la poésie et de la musique, la musique lyrique, la poésie, la musique contrapuntiste est mariée à une plastique.’ Harmonie beschouwde Melotti als ‘de stempel, kiem en oorsprong’ van kunst. Als geoefend pianist, ingenieur en lid van de constructivistische kunstenaarsgroepering Abstraction-Création – onder leiding van onder meer (voormalige) De Stijl-kunstenaars Georges Vantongerloo en Theo Van Doesburg – experimenteerde Melotti vanaf de jaren 1930 met driedimensionale structuren waarin hij het figuratieve en abstracte, het metafysische en geometrische, het theatrale en muzikale trachtte te verzoenen. In de jaren 1960 ontwikkelde hij slanke en lichte objecten, die in de kunstkritiek vaak worden gelabeld als ‘immateriële antisculpturen’. In de jaren 1970 en 1980 ‘beeldhouwde’ Melotti dan Contrapunten en Thema’s en Variaties, zoals De dans. De dans is een ‘raamvertelling’ waarin tien duo’s van geplooide messingdraad choreografisch worden weergegeven. De ranke metalen structuren doen dienst als ideogrammen: ze herinneren aan specifieke danshoudingen en -bewegingen uit verschillende dansstijlen. Een van de twee structuren verbeeldt consequent een danshouding, de andere een meestal spiraalvormig weergegeven dansbeweging. Deze ritmische verbinding tussen twee objecten refereert aan muzikale composities noot tegen noot (contrapunt). De delicate en gestileerde variaties bestaan uit plooibare materialen, zoals ijzerdraad of dunne metaalplaten in koper of verguld messing. Transparant plexiglas doet vaak dienst als subtiele ondersteuning of als box. Het draagt bij aan een gevoel van gewichtloosheid en elegante beweging in de fysieke ruimte, precies en gebalanceerd. Een gelijkaardig samengaan van techniek en esthetiek werd ook gethematiseerd in bijvoorbeeld de Mobiles en Stabiles van Alexander Calder, een generatiegenoot van Melotti. De twee kunstenaars ontmoetten elkaar in de Umbrische stad Spoleto, waar ze in de jaren 1960 deelnamen aan groepstentoonstellingen die de kunstcriticus en -verzamelaar Giovanni Carandente er organiseerde. In 1973 nam Melotti deel aan de 12de Biënnale in het Middelheimmuseum. Hij toonde er onder andere deze variatie van het thema De dans. Die werd vervolgens aangekocht door het KMSKA.