Gesprek met de tijd

Colloquio col Tempo of Gesprek met de tijd is een assemblage van drie ongelijkvormige verticale tabletten. Ze zijn opgebouwd met bronzen en koperen platen, zoals de bladzijden van een boek. Elke laag is afzonderlijk gegoten en op diverse wijzen bewerkt met inkepingen, uitstulpingen en gaten, die een oneffen oppervlak creëren. De combinatie van geverniste, gepolijste en onbewerkte delen zorgt voor…

Colloquio col Tempo of Gesprek met de tijd is een assemblage van drie ongelijkvormige verticale tabletten. Ze zijn opgebouwd met bronzen en koperen platen, zoals de bladzijden van een boek. Elke laag is afzonderlijk gegoten en op diverse wijzen bewerkt met inkepingen, uitstulpingen en gaten, die een oneffen oppervlak creëren. De combinatie van geverniste, gepolijste en onbewerkte delen zorgt voor levendige kleurschakeringen en verhoogt de expressiekracht van het materiaal. Door de frontale presentatie lijkt het ondiepe beeld een reliëf. Pietro Consagra stelt met dit abstracte beeld een colloquio of gesprek voor, een gedachtewisseling. Die bestaat volgens hem uit verschillende componenten: 20% weten waarover je het wil hebben, 20% inzicht in dat waartoe je wil komen, 20% waarin je niet naar je gesprekspartner luistert, 20% tegenspraak, 15% misverstand en 5% onvoorziene factoren [Apollonio, p. 19]. Volgens de beeldhouwer vertrek je bij een gedachte van een verzameling herinneringen. De tijd kneedt je denkwijze. Gesprek met de tijd lijkt een frontale projectie van een boeiende samenspraak, of een innerlijke dialoog met de tijd, met gelaagdheden en botsende ideeën. Het belangrijkste kenmerk van de Colloqui – Consagra maakte er vanaf 1952 een hele reeks van – is dat ze haast tweedimensionaal zijn, en frontaal gericht. Het gebrek aan ruimtelijkheid wordt opgevangen door de vermenigvuldiging van de lagen, de uitpuilende vormen en de lichtinval. Door de frontale opstelling ontstaat er een confrontatie, een ‘tête-à-tête’, een spirituele dialoog met de toeschouwer. Ondanks het non-figuratieve karakter evoceert Consagra met dit werk relaties en confrontaties tussen mensen en tussen de mens en zijn omgeving. De Italiaanse beeldhouwer maakte deel uit van de naoorlogse avant-garde. Zijn abstracte kunst is doordrongen van links-radicale en revolutionaire ideeën. De avant-garde vond figuratieve kunst en het concept ‘realisme’ steriel en academisch, niet geschikt voor een sociaal vooruitstrevende maatschappij. Deze kunstenaars legden de nadruk op de vorm in de kunst, maar een inhoudsloos, louter decoratief formalisme keurden ze af. Consagra wilde de problemen van zijn tijd in een plastische vorm uitdrukken. Een ontwerp voor Gesprek met de tijd maakt deel uit van een reeks tekeningen die Consagra opnam in zijn boek La città frontale uit 1969, met als bijschrift: ‘Città come argomento delle emozioni umane’ (‘Stad als grond van menselijke emoties’). In het boek verzamelde de Siciliaan zijn projecten en theorieën omtrent de bouw van een ideale en humane stad. In 1970 werd hem gevraagd mee te werken aan de heropbouw van de Siciliaanse stad Gibellina, die in 1968 door een aardbeving van de kaart was geveegd. Pietro Consagra nam tussen 1954 en 1956 elfmaal deel aan de Biënnale van Venetië, was ook in Kassel en stelde in die periode tentoon in het Guggenheim Museum in New York. Tussen 1953 en 1973 was de internationaal gevierde kunstenaar meermaals deel te gast op de biënnales van het Middelheimmuseum. Walther Vanbeselaere – toen directeur van het KMSKA – merkte de sculptuur Gesprek met de tijd op in Consagra’s solotentoonstelling in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten in 1958. Hij kocht het werk aan voor een museumzaal die aan de avant-gardekunst zou worden gewijd.