Jan Provoost

Jan Provoost is een van de belangrijkste kunstenaars in Brugge in de zestiende eeuw. Hij krijgt veelvuldig opdrachten van het stadsbestuur, het Brugse Vrije en van kerken. Enkele van de schilderijen die hij maakt, duiden op een verband met de Brugse literaire en humanistische kringen en de rederijkerskamer. Ook vervult hij vooraanstaande ambten binnen het ambacht van beelden- en zadelmakers. Hij maakt een bedevaart naar Jeruzalem en wordt na terugkomst waarschijnlijk lid van de Brugse Jeruzalembroederschap.

Provoost signeert slechts twee werken. Het oeuvre is daarom op basis van stilistische vergelijkingen, ondersteund met de resultaten van het materieel-technisch onderzoek, samengesteld. Hij dateert eveneens slechts twee van zijn werken. Dit maakt het erg moeilijk om zijn oeuvre chronologisch te ordenen.

Circa 1465

Jan Provoost wordt geboren in Bergen (Henegouwen). Hij wordt daar vermoedelijk opgeleid door zijn vader Jan Provoost de Oude, die eveneens schilder is. Zijn opleiding vervolledigt hij bij de schilder en boekverluchter Simon Marmion in Valenciennes.

Na 1489

Jan Provoost trouwt met de weduwe van Simon Marmion

1493

Een zekere ‘Jan Provoost' is ingeschreven in het Antwerpse Sint-Lucasgilde. Waarschijnlijk gaat het om dezelfde kunstenaar, maar dat is niet zeker.

1494

Jan Provoost ontvangt het poorterschap van Brugge en wordt in datzelfde jaar toegelaten tot het Brugse ambacht van beelden- en zadelmakers, waartoe alle kunstenaars behoren.

1498-1501

Mogelijk maakt Provoost in deze periode zijn bedevaart naar Jeruzalem. De bedevaart kan ook hebben plaatsgevonden tussen ca. 1502 en 1505.

1501

Provoost wordt tweede vinder van het ambacht van de beeldenmakers en zadelmakers.

1506

Maximiliaan Frans komt in de leer bij Provoost.

1507

Provoost wordt eerste vinder van het ambacht van beelden- en zadelmakers.

Voor 20 januari 1509

De tweede vrouw van Provoost is voor deze datum overleden.

1509

Provoost wordt voor de tweede keer eerste vinder van het Sint-Lucasgilde.

1511

Provoost wordt gouverneur van het ambacht van beelden- en zadelmakers.

1514

Provoost wordt voor de derde keer eerste vinder van het ambacht van beelden- en zadelmakers.

1519

Provoost wordt tot deken van het ambacht van beelden- en zadelmakers gekozen.

1520

Provoost voert de algehele leiding over de uitvoering van de versieringen voor de Blijde Inkomst van Karel V in Brugge.

1520

Provoost ontmoet Albrecht Dürer in Antwerpen. Dürer vermeldt in zijn dagboek dat hij Provoosts portret tekende.

1521

Provoost en Dürer reizen samen van Antwerpen naar Brugge, waar Dürer drie dagen de gast van Provoost is. Dürer tekent Provoost en zijn derde vrouw Katelijne Beaureins opnieuw. In dit jaar schildert Provoost het schilderij met voorstellingen uit het leven van Antonius van Padua (Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, Brussel).

1522

Provoost schildert het Diptiek van een minderbroeder (Memling in Sint-Jan-Hospitaalmuseum, Brugge).

1523

Provoost wordt lid van de Broederschap van de Jeruzalembedevaarders. Hij is waarschijnlijk Ridder in de Orde van het Heilig Graf.

1525

Provoost schildert het Laatste Oordeel (Groeningemuseum Brugge).

1527

In dit jaar is hij regent van de Broederschap van Jeruzalembedevaarders. Adriaan Provoost, de zoon van Jan, wordt vrijmeester in Brugge. Hij krijgt zijn opleiding vermoedelijk in het atelier van zijn vader.

1525

Provoost wordt opnieuw tot deken gekozen.

1529

Jan Provoost sterft in Brugge.

Tekst: Anne van Oosterwijk