Boerenbruegel

Karel van Mander schrijft in 1604 (Schilder-boeck): "Met desen Franckert gingh Brueghel dickwils buyten by den Boeren, ter Kermis, en ter Bruyloft, vercleedt in Boeren cleeren, en gaven giften als ander […]. Hier hadde Brueghel zijn vermaeck, dat wesen der Boeren, in eten, drincken, dansen, springen, vryagien, en ander kodden te sien, welck dingen hy dan seer cluchtigh en aerdigh wist met den verwen nae te bootsen […]."

Boerenbruegel is het epitheton ornans dat de kunstenaar gewoonlijk vergezelt. Voor velen is hij dé schilder van feestvierende plattelandslui. Niettemin resten hiervan feitelijk gezien weinig voorbeelden. Het beeld van Bruegel als schilder van boeren- en kermistaferelen wordt vooral bepaald door slechts drie schilderijen uit de periode 1566 – 1567: De boerenbruiloftsdans (The Detroit Institute of Arts), Het bruiloftsmaal en De dorpskermis (laatste twee: Kunsthistorisches Museum, Wenen). Dat imago werd nog danig versterkt door kopieën, varianten en pastiches uit het atelier van zijn oudste zoon Pieter Brueghel de Jonge (1564/5 – 1638).

Wat Bruegels houding was ten aanzien van feestende plattelandslui is niet helemaal duidelijk. Volgens Van Mander had de stedeling Bruegel schik in de ambiance van dergelijke feesten. Uit zijn beeldtaal spreekt een mix van sympathie en ironische humor. Hij was zowel deelnemer als observator. Bruegel is de buitenstaander die glimlacht bij zo veel pittoreske folklore. Zijn boerentaferelen ademen een gemoedelijke idylle, waarin monumentale figuren doende zijn: keuvelend, dansend, schransend, zoenend, musicerend.

De Boerenbruiloftsdans
CC0
De Boerenbruiloftsdans
CC0
De oogst
CC0
De dorpskermis
CC BY-NC-SA 4.0 © KHM-Museumsverband
Het bruiloftsmaal
CC BY-NC-SA 4.0 © KHM-Museumsverband
Kermis in Hoboken
CC BY-NC-ND
Kermis in Hoboken
© Ashmolean Museum, University of Oxford
De Sint-Joriskermis
© Ashmolean Museum, University of Oxford
De Sint-Joriskermis
CC0
De lente
© Albertina, Vienna (free access – rights reserved)
De lente
© Ashmolean Museum, University of Oxford
De zomer
© Hamburger Kunsthalle /bpk
De zomer
CC0
Het Land van Kokanje (Luilekkerland)
CC0
Het Land van Kokanje (Luilekkerland)
CC BY-SA 4.0
De nestrover
CC BY-NC-SA 4.0 © KHM-Museumsverband
Kop van een boerin
CC BY-SA 4.0
Vlaamse Kunstcollectie - NL

Your browser doesn't meet the minimum requirements to view this website. The browsers below are compatible. If you do not have one of these browsers, click on the icon to download the preferred browser.

Chrome logo Google Chrome Firefox logo Mozilla Firefox Edge logo Microsoft Edge