Vlaamse Primitieven | Religie: heiligen en heiligenlevens

Broederschappen ondersteunen de stedelijke vroomheid en heiligenverering. Kluizenaars prefereren een vrij extreme vorm van afgezonderd leven naar model van de heiligenlevens - al of niet in de stadsgemeenschap - , en ten dienste van de devotie van de mensheid. Te midden van de economische en religieuze bedrijvigheid in de rijke steden vinden kunstenaars een ideale voedingsbodem voor opdrachten waarin het devotioneel karakter overheerst. Schilderijen van heiligen en heiligenlevens vormen, samen met de talloze relikwieën, de inspiratiebron tot het leiden van een religieus geïnspireerd levenspatroon. Taferelen met de passie van Christus, het leven van Maria, de Vera Effigies (het ware gezicht van Jezus Christus), heiligen, de levensloop van heiligen, met of zonder opdrachtgever(s), brengen de mens die de werken aanschouwt, alsook de opdrachtgevers, een stapje dichter bij de hemel. Tot heiligen wendt men zich in gebed. Zij worden vereerd als voorsprekers tot God. Zij bemiddelen. Zij behoeden voor gevaar en ziekte. In de kunst worden heiligen afgebeeld met het instrument waarmee ze werden gemarteld en/of met een kenmerkend element uit het betreffende heiligenleven. De Gouden Legende van Jacobus de Voragine (1228-1298), een bundel met beschrijvingen van heiligenlevens, vormt voor kunstenaars een belangrijke bron, zowel voor de visuele realisatie van de heilige of het heiligenleven, als voor de studie van de iconografie.

Tekst: Sybilla Goegebuer